Zanimljivosti - nastanak Straduna

Nastanak i povijest Straduna - najljepša glavna ulica

    Stradun je glavna ulica u dubrovačkoj staroj gradskoj jezgri.

    Stradun spaja zapadni (Vrata od Pila) i istočni ulaz (Vrata od Ploča) u grad. Nastao je krajem 9. vijeka. Svoju pravu namjenu dobio je krajem 12. vijeka, a sadašnji izgled ima nakon obnove poslije katastofalnog zemljotresa 1667. godine.

    Stradun je nekada davno ustvari bio morski rukavac, odnosno kanal koji je odvajao tadašnja dva naselja (stijene) na kojima je grad osnovan u ranom srednjem vijeku i nakon nasipavanja kanala Stradun je postao ulica.

    Stradun se proteže u smjeru istok – zapad, a nalazi se između dvoja gradska vrata (Vratima od Pila i Vratima od Ploča). Na početku i na kraju Straduna nalaze se i dvije fontane (Velika i Mala Onofrijeve česma) te dva zvonika (Gradski zvonik i zvonik franjevačke crkve i samostana). Stradun je popločen kamenim blokovima, uglačanim do sjaja drvenog parketa, pa ga i nazivaju ulica – salon.

   Svoju namjenu, Stradun je dobio u 12. vijeku, a današnji je izgled dobio nakon katastrofalnog potresa 1667. godine, kad je veliki broj građevina bio srušen. Starije slike Dubrovnika nam pokazuju kako zgrade na Stradunu prije potresa nisu imale tako tipiziran izgled kao danas, mnoge su imale arkade kao palača Sponza,a neke su bile i ukrašenije.

    Poslije potresa 1667. godine je Statutom Dubrovačke Republike bio određen način gradnje stambenih zgrada: u prizemlju je uvijek bio trgovačko – poslovni prostor sa vratima na koljeno, a u veliki se magazin ulazilo iz sporedne ulice. Na prvom je spratu bio stambeni prostor, dok su sobe bile na drugom spratu. Kuhinja i ostale ekonomske prostorije su se uvijek nalazile u potkrovlju. Naime, nakon potresa, u gradu je buknuo požar, koji je uništio veliki broj stambenih i rezidencijalnih zgrada. Odredbom da se kuhinje presele u potkrovlje sprječavalo se širenje požara.

    Stradun završava trgom Luža ispred Gradskog zvonika te tako obuhvaća veći broj važnijih spomenika unutar stare gradske jezgre te je tako omiljeno šetalište domaćeg stanovništva, kao i stranih turista.


Danas se Stradun koristi za svečanu procesiju za vrijeme proslave Feste sv. Vlaha, 3. februara.